Reisimpressie Togo, Benin en Noord Ghana [december / januari 2004]

Kerstvakantie in Togo, Benin en Noord Ghana

Voor mij was het een kerst en oud en nieuw die ik nooit meer zal vergeten....geweldig...ondanks alle low budget travel ongemakken...die het geheel alleen maar spannender maken.

De dag voordat ik op vakantie zou gaan, had ik eerst een minder leuke ervaring met mijn lieve vriendin Veronica. Zie hiervoor de links naar het tweede en derde vervolgportret van Veronica aan de rechterkant.

En heel tegenstrijdig had ik zaterdagavond een feestje op het strand en ben ik van het strand zondag op vakantie gegaan...maar wel het gevoel alles gedaan te hebben wat ik kon. De vakantie was echt een sociale traditionele trip zonder echte toeristische attracties...maar het lokale leven...dus het echte Afrika.

In drie uur ben je van Accra bij de grens met Togo...een onvoorstelbaar smal landje dat gebukt gaat onder ruim dertig jaar dictatoriaal bewind. Maar zodra je de grens over bent een een glimlachceremonie hebt ondergaan bij de douane vallen de franse indrukken gelijk op. Brede wegen met bomen aan
de weerszijde, franse koloniale vervallen panden...jeux de boules op het strand en picknickende mensen (franse baguettes en het eten is hier ook veel lekkerder)...en overal oude Peugeouts en Renaults...

In 45 minuten ben je met een vol geladen taxi (drie voorin en vier op de achterbank) aan de grens met Benin...het land van traditie en voodoo. Eerste dag in Quidah doorgebracht. Een plek waar Apollo, mijn reisgenoot, ook allemaal familie heeft wonen en die hebben we natuurlijk allemaal opgezocht. En daar gaan ook hele beleefdheidsceremonies mee gepaard, maar daar ben ik onderhand al aardig in getraind. En Quidah was eigenlijk de enige echte toeristische plek. We hebben de slavenroute gelopen en het museum bezocht.

Maar daarna wilde Apollo maar al te graag weg en reizen met een Afrikaan geeft heel wat meer inside informatie; Quidah is voor velen geen fijne plek...want hier wordt voodoo als onderdeel van het dagelijkse leven gezien. Ben je een toerist of vreemde..geen probleem...maar kennen mensen
je vaag en hebben ze iets tegen je....dan zijn er genoeg mogelijkheden kwaad te verrichten. En wat ze daarvoor gebruiken zie je op de markt...hondenkoppen, tijgervellen, varkenspiemels, kattenstaarten,
gekko's, stierenballen, skeletten, dode vogels, eieren...en ongelofelijk veel meer...

Op naar Cotanou...de hoofdstad van Benin...iets minder verstopt qua verkeer...maar wel vervuild want hier rijd iedereen op een brommertje. Dus met zijn drieën en een backpack op een scooter naar het huis van Apollo's zus...twee kamertjes waar rond de kerst tien mensen zouden slapen en wat tegelijkertijd een winkeltje en een keuken is. Toen we kwamen werd er volop gekookt en mocht ik alleen maar zitten, eten en drinken en slapen in het enige tweepersoonsbed...in totaal met zijn vieren (twee kinderen).'s Morgens werd ik gewekt door de hele familie die happy birthday zong (want het was mijn verjaardag) en klassieke kerstmuziek op de achtergrond van de buren. De dagen die volgden hebben we van alles gedaan. Cotanou afgestruind en verwonderd hoeveel kippen te lijden hebben rond de kerst luid kakelend aan een stuur van een brommer en mekkerende schapen onder de bagagedrager. En ook hier natuurlijk allemaal familie en vrienden langs. Voor mijn verjaardag en de verjaardag van Apollo's zus is woensdag 24 december een feest georganiseerd..,.met veel eten, drank, salsa en veel voor mij onbekende franstalige Beninasen. Maar wel ontzettend leuk...en ik kon er niet
onderuit...de speciaal voor mij gemaakte spierwitte kleding moest ik echt dragen...

Die nacht buiten onder de klamboe geslapen...en voor kerst hadden we leuke plannen...maar 's morgens was ik ziek. Help...wat was dit nou weer. Een lever die weet ik hoe groot voelde. En veel had ik niet gedronken. Misschien vier biertjes. Iedere stap leek mijn buik te ontploffen. Heb als een zombie in bed gelegen…en mij toch s middags over laten halen mee naar het strand van Cotanou te gaan om wat te drinken. Help…iedere hobbel met de brommer en later in de auto…wat was dit nou weer. Wel blij mee gegaan te zijn…want het strand in Benin is echt leuk. Een sociale plek voor arm en rijk…met allemaal bamboecafeetjes, jeux de boules en volleyball en het leek allemaal heel gemoedelijk. Traditioneel dansende kinderen met maskers…een kersttraditie…heb dit als een zombie geobserveerd, toen op twee kilometer afstand een vliegtuig in de zee crachte. Waarschijnlijk in het nieuws bij jullie ook geweest. Ik meen 120/150 doden en met name Libanesen. Grote chaos…maar wat daadwerkelijk is gebeurd heb ik later op het nieuws gezien. Ongelofelijk…

Omdat ik mij niet lekker voelde zijn we een dag langer in Cotanou gebleven. Zo kwam ik in contact met Apollo’s twee ooms die hebben laten zien hoe het de bovenste laag van de samenleving gaat. Drank…whiskey en campari en vrouwen. Een middag mee op stap en daarin bleef ik totaal en Apollo en zijn tweelingbroers redelijk nuchter…maar eindigde zijn twee ooms totaal bezopen. Anderhalve fles whiskey zopen zij met zijn tweeën weg en een fles campari. We eindigden in het ministerie van binnenlandse veiligheid, waar ik gratis naar Nederland mocht bellen en wij de stomdronken oom - die inspecteur van politie is - achterlieten met zijn playgirl/prostituee…nadat hij in de auto zou stappen naar zijn vrouw en zijn 5 kinderen …die ‘s middags zo lekker voor ons had gekookt. Heel gewoon hoor in Benin, zuipen en vrouwen en vooral corruptie.

Met de trein naar het noorden…Parakou. Normaal 8 uur, maar wij 16 uur…de locomotief had een probleem met de remmen. Zes uur vertraging in de bush. Uiteindelijk hebben we varken gebarbequed en onze tijd met de machinist hebben doorgebracht, een verscholen dorpje bezocht en ik de volgestouwde en altijd vrolijke wachtende passagiers heb gadegeslagen. Geen stoelen hoor in de tweedeklas. Alles zit op zakken rijst, geiten, kippen…zweten en uiteindelijk hebben een groep kinderen met een stok en op tonnen en emmers een hele drumsessie geproduceerd.

En zo begon de reis van wachten en gadeslaan door Noord Benin en Togo. We kwamen uiteindelijk ‘s nachts aan en ‘s morgens leek ik in een andere wereld wakker te worden. Totaal ander klimaat…droog en winderig en stoffig door de harmattan. Dan zie je hoe arm en ook hoe moslim het noorden is. Van Benin naar Kara in Togo. Eerst met tien man twee uur in een taxi en de laatste trip met 15 man in een peugeot 105 en bij iedere hobbel dacht ik dat het onderstel gewoon naar beneden zou zakken. En de meest fantastische personen. Kan ik niet op papier overbrengen. Maar het geeft soms zo’n onwerkelijk gevoel…met 4 man op de twee voorstoelen, helemaal rood van het stof …door een omgeving zo primitief als het jaar nul….en opens is daar dan wel een grens overgang…met de hele glimlachceremonie….Na twee nachten in de stad Kara, waar we ook alleen maar hebben rondgestruind en vooral pito gedronken. Pito is het loke gierstbier en de sociale bezigheid van de lokale bevolking. En iedereneen in Togo en Benin en eigenlijk ook in Noord Ghana drinkt pito. En pito is lekker en gezond en op deze plek hoor je wat er leeft in deze godsvergetenplek in de wereld. En dan valt Kara nog wel mee…maar de trip van Kara naar de grens met Burkina Faso en het uiterste noorden van Ghana is niemandsland,…totaal vergeten en verwaarloosd lijkt het. En dan zie je dat Togo een probleem heeft…iemand in Nederland ooit van Togo gehoord en het dictoriaal bewind?….Praat niet over politiek op straat hoor…Togo is geen Ghana…waar alles kan…waar iedereen vrij uit kan praten…trouwens Bin Laden is populair hoor in deze noordelijke streken…Maar Noord Togo was schrijnend. Een deprimerende trip van 4 uur door totaal verbrand landsschap…geen toezicht en regelgeving hier en de lokale bevolking verbrandt het gras om de grond vruchtbaar te krijgen. En op de route zes vrachtwagens over de kop. De route heeft een berg en dan zie je dat 10% dalen alle lading doet schuiven en trucks die de Sahara nog voor de boeg hebben zijn hier al gestrand.

Daopong…de plek tegen de grens met Burkina was na dit niemandsland wel een verademing. Hier mijn eerste guineaufohl gegeten…met zijn tweeën een hele lokale kip….met pito…zo vier je de kerstperiode. De dag daarna richting Ghana. Zes uur deden we over 24 kilometer…maar groot vermaak. Vier uur wachten op een station…maar zet mij er maar een week neer. Onder een moskee heb ik genoten van dit leven zonder tijd waar alles samenkomt in deze grens- en marktplaats. Uit Burkina, Niger, Ghana en Togo (muziek, brommertjes, oude trucks, geiten, koeien, kippen, honden, ezels voor karretjes en alles wordt ter plekke verkocht en gebraden) …en vlak voor de grens moesten we weer twee uur wachten…toen hebben we maar een mannetje geholpen met het barbequen van een geit….deze laatste dag van het jaar….en wat hij dagelijks volgend jaar zal doen met uitzicht op de enige twee trotro’s die vanaf hier vertrekken en de koeien en ezels die af en toe voorbij waggelen.

En toen waren we in Ghana….en dan zie je het verschil in de stad Bawku aan de grens. Ghana is christelijk en meer ontwikkeld…vooral in de stad…maar het platteland is hier net zo primitief…kleine verschillen. In Burkina nieuwjaar gevierd…in een lokale spot waar we voor diegene die er waren bier hebben gekocht om twaalf uur en sindsdien hebben we er nieuwe vrienden bij. De volgende ochtend moesten we naar het loKale pitohuis komen…dus nieuwjaarsdag om 9 uur aan een volle kalebas pito en daarna een bak TZ…het eten wat ik vijf jaar geleden niet lekker vond…maar nu met mijn handen opsmikkel. In deze plaggen compound waar het een drukte van belang was en oude vrouwen met gierst en vuur en grote aardewerken tonnen druk bezig waren aan de vraag naar pito te voorzien. Mondharmonica muziek …en toen dacht ik wel even..'Ghaneser kan het niet en in Nederland komt iedereen vast nu pas thuis van een avond stappen'. Ik heb ‘s nachts wel op iedereen gedronken.

Van Bolgatanga naar Tamale. Tamale riep al mijn herinneringen op. Fietsen gehuurd en een hele dag rondgefietst en alle gaten in mijn geheugen weer gevuld. Helemaal fantastisch. In Tamale heb ik in 1999 voor een gedeelte van het onderzoek dat ik destijds deed (zie de link rechtsboven) in een community gewoond…een heel primitief dorpje van plaggen hutjes en de vrienden die wij hier hadden gemaakt moeten hier in het dorp zijn…maar na een ceremonie met de lokale chief en het overhandigen van zeep, rijst en brood aan het gezin waar wij toen woonden heb ik de twee jongens gevonden en hele leuke tijd mee gehad. En het mooi om te zien. Ghana ontwikkelt langzaam aan..in Tamale is in vijf jaar voor Ghanese begripen relatief veel gedaan…

Om een heel lang verhaal kort te maken: twee weken heb ik mogen kijken in de huiskamer van Afrika…en zonder Apollo, die zelf nog nooit in Noord Togo en Ghana was geweest (dus ook helemaal blij was met deze ervaring) , was dit niet gelukt. Hij spreekt Frans en het merendeel van de lokale talen. En hij is een Afrikaan die heel erg geïnteresseerd is in traditie en trots is op het continent….en heeft mij ontzettend veel geleerd. Ja, een ontzettend leuke tijd. Ben zelf verliefd geworden op het Noorden en hoop mijn werk binnenkort hier naartoe te verplaatsen.